Dochodząc roszczeń z tytułu szkody – czy to osobowej czy to rzeczowej – związanej z ruchem pojazdów, od towarzystw ubezpieczeniowych sprawcy zdarzenia w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jest postępowaniem „na wniosek”. Oznacza to, iż poszkodowany/roszczący musi wystąpić do właściwego towarzystwa z wnioskiem o wszczęcie postępowania likwidacyjnego, sprecyzować swoje żądania oraz je uzasadnić. Towarzystwo ubezpieczeniowe dokonuje wówczas analizy i oceny takiego „zgłoszenie szkody”
i wypłaca świadczenie.
Co do zasady, stwierdzić należy, iż wypłacane przez towarzystwa ubezpieczeniowe świadczenia odbiegają od wartości zgłoszonych roszczeń. Nie wszystkie też żądania zostają uwzględnione. Także dalsza argumentacja, mająca na celu pełniejsze uzasadnienie zgłoszonych roszczeń i ich wysokości nie zawsze spotyka się z uznaniem towarzystw ubezpieczeniowych. Wobec takiego stanowiska i praktyki ubezpieczycieli jedyną szansą dla osób poszkodowanych/roszczących, w celu uzyskania należnego odszkodowania/zadośćuczynienia, tak naprawdę pełnego naprawienia szkody jest skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego. Ten etap dochodzenia roszczeń wiąże się z koniecznością sporządzenia pozwu, sprecyzowania żądań, ich pełnego uzasadnienia i udowodnienia.
Pamiętajmy, iż skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego wiążę się z koniecznością ponoszenia opłat. Aby w ogóle zainicjować tą formę dochodzenia roszczeń musimy dokonać właściwej opłaty od pozwu. Co do zasady jest to 5% od wartości dochodzonego roszczenia.
Ta prawidłowość nie powinna jednak zniechęcać osób poszkodowanych do szukania obrony swoich interesów prawnych. Pamiętajmy, iż jeżeli powoda – osoby poszkodowanej /roszczącej nie stać na uiszczenie nieraz znacznej kwoty to zawsze możemy – i to już na etapie formułowania pozwu- zgłosić wniosek o zwolnienie przez Sąd w całości lub w części powoda od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.
Następnym etapem po otrzymaniu odpowiedzi na pozew przez pozwanego jest przeprowadzenie przez Sąd postępowania dowodowego. Zgodnie z podstawową zasadą, obowiązującą w procesie cywilnym, każde twierdzenie strony (powoda lub pozwanego), z którego wynikają korzystne dla niej konsekwencje, powinno być poparte dowodami zgłoszonymi przez tą stronę.
W sprawach o zapłatę zadośćuczynienia, odszkodowania oraz wszelkich roszczeń dodatkowych w związku ze szkodą osobową będzie to dowód z dokumentu, zeznań świadków, opinii biegłego ze względu na konieczność skorzystania przez Sąd orzekający z wiadomości specjalnych mających istotne znaczenie dla rozpoznawanej przez Sąd sprawy. To zresztą jest cechą wyróżniającą opinię biegłego spośród pozostałych środków dowodowych. Ciężar dowodu spoczywa natomiast zawsze na stronie, która poprzez przedstawienie danych faktów jako dowód chce przekonać sąd do swoich racji. Przy tej specyfice sprawy to w przeważającym zakresie rola powoda poszkodowanego/ roszczącego.
Sąd jest niezawisłym organem, który w oparciu o zasadę swobodnej oceny dowodów, oceni zgromadzony w sprawie materiał dowodowy przedstawiony przez powoda i pozwanego i wyda wyrok określonej treści.
Tak w bardzo dużym skrócie wygląda proces sądowy o odszkodowanie. Trwa on średnio półtora roku od momentu wniesienia sprawy do Sądu do momentu wyrokowania. Okres trwania procesu jest tak naprawdę zdeterminowany czasem oczekiwania na opinie biegłych sądowych. Oczywiście w zależności od rodzaju specjalizacji biegłego i ilości biegłych w danym okręgu czas sporządzania jednej opinii mieści się w granicach trzech miesięcy.